صادرات کالا یکی از روش های درآمد زایی برای کشور و تجار است . یکی از روش های حمل مطمئن و سریع کالا در فرایند ارسال کالای صادراتی به مشتری استفاده از ناوگان حمل و نقل بین المللی هوایی است . شرکت های ترانزیت هوایی با طی مراحلی از قبیل جمع آوری مدارک لازم و انتخاب کریر و کریدور مناسب این پروسه را طی می کنند . هواپیما های باری و مسافری از منظر های متفاوت با یکدیگر متفاوت هستند .
پروسه صادرات محموله و کالا به دیگر کشورها ممکن است به طرق حمل هوایی، زمینی، دریایی و یا ریلی انجام شود . برای صادرات بار با استفاده از ناوگان حمل و نقل هوایی در ابتدا مجوزات لازم برای صادرات هوایی از گمرکات اجرایی و در پاره ای از موارد از سازمانهای همجوار گمرک اخذ شود.
صادرات در واژه به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از نقطه مبدا به نقطه مقصد چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور، که در این مجموعه منظور از صادرات خروج کالا از کشور، مورد بررسی است.
شخص صادر کننده کالا هر شخص حقیقی و یا حقوقی است که دارای کارت بازرگانی و یا مجوز وزارت بازرگانی بوده و اقدام به صدور کالا نماید صادرکننده اطلاق می شود .
صادرات از نظر خروج کالا از کشور به دو دسته تقسیم می شوند::
1- صادرات قطعی
2- صادرات موقت ( خروج موقت)
در صادرات قطعی کالا ، ارسال کالا به خارج از کشور به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارجی انجام می شود . صادرات قطعی ، از پرداخت حقوق گمرک و سود بازرگانی عوارض و مالیات معاف می باشد و لیکن مشمول هزینه های گمرکی است . هزینه های گمرکی شامل تخلیه و بارگیری ، انبارداری ، آزمایش و تعرفه بندی ، بدرقه کالا وخدمات فـوق العاده است که میزان و شرایط دریافت آن با تصویب هیئت وزیران تعیین می شود .
در پروسه صادرات قطعی کالا 5 مرحله زیر را انجام می دهیم :
- کالا را به انبار گمرک تحویل می دهیم : برگه ورود به گمرک را اخذ می نماییم پس از وزن کردن کالا قبض باسکول می گیریم ، کالا را تخلیه و قبض انبار دریافت می کنیم و تقاضای ارزیابی و حمل یکسره می دهیم
- اظهارنامه را تکمیل و مدارک را آماده می کنیم
- شماره ثبت اظهارنامه را دریافت و به سرویس ارزیابی می رویم
- پروانه صادراتی را از سرویس ارزیابی اخذ کرده
- به درب خروج مراجعه می کنیم و کالا را از مرز با نظارت کارشناس گمرک خارج می نماییم.
صادرات موقت برای کالایی انجام می شود که برای انجام تعمیر ، تکمیل یا شرکت در نمایشگاههای خارجی ، به صورت موقت به خارج از کشور ارسال و پس از آن اعاده می شود.
کالای صادراتی به 3 دسته تقسیم می شوند مجاز ، مشروط و ممنوع الصدور .
کالاهایی نمایشگاهی کالاهایی هستند که با تایید مرکز توسعه صادرات ایران به منظور عرضه در نمایشگاههای خارجی به خارج از کشور ارسال می گردد و بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور با رعایت سایر مقررات قابل خروج از کشور می باشد.
ارسال نمونه کالای صادراتی اعم از ساخت داخل یا خارج به عنوان نمونه تجاری برای آزمایش، تجزیه یا تعمیر در صورتی که در حجم تجاری یا قانونی نبوده و از نوع عتیقه نیز نباشد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز قابل انجام است .
کلیه کالاهایی که پس از طی تشریفات گمرکی از کشور مبداء به خارج از کشور به وسیله هواپیما ارسال گردد صادرات هوایی محسوب می گردد .
برای مثال در صادرات قطعی کالا هزینه های تشریفات گمرکی و فرودگاهی شامل صادرات هوایی کالا می شود . این هزینه ها شامل تخلیه و بارگیری ، برگه بهداشت(در صورت نیاز) ، انبار داری ، آزمایش و... میشود. در صادرات موقت این تشریفات و هزینه ها متفاوت هستند .
صادرات با استفاده از ناوگان ها و کریدور های حمل و نقل هوایی از نظر سرعت ارسال به نقاط دور از بقیه روش ها بهتر است .از ناوگان حمل و نقل بین المللی هوایی برای ارسال کالایی از قبیل جمله خوراکی مصرفی مثل دنبلان کوهی ، ترابری کالای فاسد شدنی ، دارویی و پزشکی ،ترانزیت هوایی جنازه افرادی که قرار است به کشور دیگر منتقل شود ، حمل هوایی کالای خطرناک ، حمل و نقل حیوانات زنده ، حمل هوایی بین المللی تجهیزات صنعتی ، انواع خودرو و تجهیرات خوردو سازی ، مواد غذایی تازه ، صادرات هوایی فرش و صنایع دستی ،حمل و نقل بین المللی هوایی زعفران ، خشکبار و ... استفاده می شود .
تشریفات گمرکی صادرات هوایی :
برای اخذ مجوز صادرات از گمرک در ابتدا لازم است تا اسناد حمل محموله توسط فرستنده یا نماینده قانونی وی تهیه و به همراه اظهار نامه در اختیار گمرک قرار گیرد ، این اسناد شامل سیاهه خرید , (Invoice) لیست عدل بندی (Packing List) و مجوز هایی است که ممکن است اخذ آنها طبق قانون از سازمانهای همجوار گمرک برای ارسال آن محموله مورد نیاز باشد.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا شامل اظهارنامه ، قبض انبار ، بارنامه ، ثبت سفارش ، فاکتور ، گواهی مبداء و فهرست بندی می باشد .
اظهارنامه گمرکی ، اظهارات فرستنده و یا نماینده قانونی وی می باشد که مشخصات مندرج می بایست کاملا با کالایی که به گمرک تسلیم کرده ایم مطابقت داشته باشد، بدیهی است که اگر اظهار خلاف واقع به هر نوعی که مشخص شود برای فرستندگان کالا تبعات قانونی خواهد داشت.
انجام تشریفات گمرکی صادرات هوایی نیازمند آن است که کالا ها در دو گروه طبقه بندی گردند ، گروه اول کالاهای تجاری هستند که معمولا کالاهایی با ارزش اقتصادی بالا بوده و به قصد فروش و انتفاع صادر می شوند ، و گروه دوم کالاهایی هستند که فاقد ارزش تجاری می باشند، که از آن جمله میتوان به بار غیر همراه مسافر (فریت) و نمونه های تجاری که غالبا نه به قصد فروش بلکه به خاطر بازاریابی به کشور دیگری صادر می شوند.
1) تشریفات گمرکی صادرات با استفاده از ناوگان ها و کریدور های حمل و نقل هوایی برای کالاهای تجاری:
۱ـ پیک آپ بار از درب کارخانه ،شرکت یا کارگاه و ارسال به پایانه هوشمند صادرات مستقر در گمرک فرودگاه امام خمینی (ره) .
۲ـ ورود کالا به پایانه هوشمند بار فرودگاه امام خمینی و توزین خودرو به همراه محموله.
۳ـ اخذ دستور تخلیه کالا ها
۴ـ تخلیه بار
۵ـ توزین مجدد خودرو پس از تخلیه محموله و اخذ قبض توزین از واحد باسکول
۶ـ تکمیل مدارک و پیش نویس اظهارنامه گمرکی و همچنین چاپ اظهارنامه
۷ـ تعیین مسیر گمرکی (سبز، زرد و قرمز)
۸ـ مسیر سبز مراجعه به رئیس سرویس صدور مجوز صادرات .
۹ـ مسیر قرمز و زرد مراجعه به کارشناس جهت ارزیابی و مظابقت مشخصات کالا با اظهارات فرستنده و سپس مراجعه به رئیس سرویس جهت صدور مجوز صادرات .
۱۰ـ مراجعه به آژانسهای حمل و نقل هوایی جهت صدور بارنامه و اخذ برچسب مخصوص حمل کالا (تگ)
۱۱ـ مراجعه به درب خروج جهت اخذ مجوز
۱۲ـ مراجعه به واحد حراست جهت X Ray محموله
۱۳ـ عملیات لیبلینگ محموله
2) تشریفات گمرکی صادرات با استفاده از کریدور ها و ناوگان های حمل و نقل هوایی برای کالاهای غیر تجاری:
۱ـ اخذ دستور موافقت جهت ورود خودرو
۲ـ اخذ و تکمیل فرم کالای غیر تجاری
۳ـ تخلیه و ارزیابی محموله در محوطه گمرک
۴ـ بسته بندی محموله (در صورتی که مشخص شود محموله جهت حمل و نقل هوایی بسته بندی مناسبی ندارد)
۵ـ باسکول و توزین محموله و اخذ قبض توزین از واحد باسکول
۶ـ تایپ و چاپ اظهارنامه غیر تجاری
۷ـ مراجعه به ارزیاب جهت امضا اظهار نامه
۸ـ مراجعه به ریاست قسمت فریت جهت اخذ مجوز صادرات
۹ـ مراجعه به آژانسهای حمل و نقل هوایی جهت صدور بارنامه و اخذ برچسب مخصوص حمل کالا (تگ)
۱۰ـ مراجعه به درب خروج جهت اخذ مجوز .
۱۱ـ مراجعه به واحد حراست جهت X Ray محموله
۱۲ـ لیبلینگ محموله
کالای خطرناک در حمل کالای صادراتی در هیئت مدیره سازمان حمل و نقل هوایی یاتا به عنوان کالاهای حمل هوایی خطرناک شناخته شده اند و برای فریت بار و حمل بار هوایی این نوع از کالاها محدودیت و حتی در مواقعی ممنوع می باشد.
برای فریت بار باید به این نکات توجه داشته باشیم که اشیای زیر ممنوع می باشد:
1. مواد رادیو اکتیو (البته این مورد برای اکثر شرکت های کارگو (فریت بار و حمل بار هوایی) می تواند یکسان باشد)
2.مواد سمی و قابل انتشار (مواد شیمیایی خطرناک)
3.مواد قابل اشتعال (موادی هستند که در برخورد با آب یا اکسیژن آتش می گیرند)
4. حمل اسید و جیوه (موجب خوردگی می شوند)
5.انواع گازهای سمی یا غیر سمی
6. آهنربا یا هر نوع ماده ی مغناطیسی دیگر
7. لوله های پزشکی اکسیژن
8. برخی کیفها دارای زنگ هشدار یا امنیتی هستند که دارای باتری لیتیومی می باشند این نوع مواد قابل اشتعال می باشد و فریت بار برای این نوع مواد ممنوع می باشد.
9. در حالت کلی هر نوع محموله ای که خطرناک و موجب آسیب رسانی باشد برای فریت بار و حمل بار هوایی در این شرکت ممنوع می باشد.
در اصطلاح شرکت های فریت بار به این نوع از کالاها که بدون بسته بندی مناسب ارسال شوند Dangerous goods می گویند.
مراحل صادرات هوایی کالا توسط مشتری شامل مواردی از قبیل تکمیل فرم درخواست در بازرگانی است که در صورت پذیرش ، ارائه مدارک لازم به گمرک فرودگاه امکان پذیر می گردد . امرو گمرک و ترانزیت کالا تحویل بار به انبار و اخذ قبض انبار است . در گمرک فرودگاه تشریفات صادرات کالا انجام می شود و سپس مجوز خروج کالا از انبار صادر می شود . در ادامه مسئولیت های بخش بازرگانی شامل تحویل کلیه مدارک لازم ، پرداخت هزینه های حمل و ارائه مفاصاحساب و تحویل بار است . سپس کالا آماده ترانزیت به مقصد خواهد بود .
لیست خدمات شرکت های صادرات و واردات و ویژگی های رقابتی شرکت های حمل و نقل بین المللی و صادرات و واردات از موارد مورد بررسی این حرفه هستند .
شرکت های حمل و نقل بین المللی منتخب :
شرکت حمل و نقل هوایی نوین ترابر
شرکت حمل و نقل هوایی سلیس رود الوند
شرکت حمل و نقل بین المللی هفت دریا
کمپانی حمل بین المللی کالا هرمز مارین
شرکت حمل و نقل بین المللی کالا هدف